Yine Liderlik gelişim programımızdan bir kitap özeti. Liderlik Yolculuğu. Yazan değerli hocam Vedat Erol, okuyup özet derleyen ise öğrencim Bayram Sarıca.
LİDERLİK YOLCULUĞUNUN AŞAMALARI
Liderlik yolculuğu 9 aşamadan oluşuyor, ilk beş aşaması bu kitapta anlatılacak. Diğer altı, yedi, sekiz ve dokuzuncu aşamalar anlatılır olmaktan çok yaşanarak öğrenilen, birebir çalışmalarla yol gösterilebilen bir yolculuk evresini içeriyor.
BİRİNCİ AŞAMA :KURBAN
Bu aşamada daha çok fiziksel ve biyolojik ihtiyaçlar için yaşanır. Bu aşama için bugünü yaşayan gelecekle ilgili plan yapmayan kişileri örnek verebiliriz. Akşam oldu, karnım doydu, yattım uyudum sabah ola hayrola şeklinde, yaşam ne getirirse onu yaşar. Gelecekle ilgili uzun dönemli plan yapamazlar en fazla 3 ay sonrasını öngörebilirler.
İş yaşamında bu kişiler ‘’birisi benim için kuralları belirlesin; bana ne zaman, nerede, ne yapacağımı söylesin’’ isterler. Kendileri yeni bir şey katamazlar.
İKİNCİ AŞAMA: UZMAN
Bu aşamayı bir uyanış aşaması olarak adlandırabiliriz. Bir şeylerin farkına vararak davranışsal değişiklikler göstermeye başlama bu aşamada gerçekleşir. Uzgörü (gelecekle ilgili öngörü) aralığı 3 ay ile 1 yıldır.
İş yaşamında bu kişileri genelde uzman olarak tanımlarız. Daha fazla iş odaklılık olduğundan insan ilişkilerinden genelde uzak dururlar. İşlerinde iyi olduklarından başkalarına güvenmezler kendileri yapmak isterler bu nedenle iş odaklı eğilimdedirler.
ÜÇÜNCÜ AŞAMA : YÖNETİCİ
Bu aşamada beyin ve zihin bilgi işlemeyi deneyimlediğinde bunu birden çok alanda da yapabilme becerisini geliştirir. Uzgörü aralığı bir yıldan iki yıla kadar gelişir. İş odaklılık yanında insan odaklı farkındalık bu aşamada ortaya çıkar ve gelişir.
DÖRDÜNCÜ AŞAMA : KOÇVARİ LİDER
Dördüncü aşama liderlikten ilk kez bahsedilen bir aşamadır. Yaşamda her şeyi kontrol edemeyeceğimizin, bütün karmaşanın içinde bir ahenk olduğunun farkına vardığımız aşamadır. Uzgörü aralığı iki yıldan beş yıla kadar uzanır. Liderlik yolculuğunun başladığı aşamadır.
BEŞİNCİ AŞAMA : VİZYONER LİDER
İnsanın, mutlu ve başarılı bir yaşamın ve geleceğin kendi elinde olduğunu keşfederek yaşamaya başladığı aşama, beşinci aşamadır. Geleceği görebilme ve etkileyebilme isteğinin içinde yeşerdiği bir aşamadır. Bu aşamadaki kişiler 5-10 yıllık veya daha uzun planlar yaparlar. Vizyoner liderler, geleceği oluşturan ve şimdiyi geleceğe bağlı olarak yönetebilen kişilerdir.
ALTINCI AŞAMA : KÜRESEL LİDER
Bu aşama, yerel, bölgesel, ulusal düşünme ve bilgi kaynaklarının aşılarak küresel bilgi kaynaklarına ve küresel liderlik yetkinliklerine dayanan bir liderlik ve düşünme tarzının oluştuğu aşamadır. Bu liderler kendi organizasyonlarının dışında bütün dünyayı göz önüne alarak, bütün dünya insanları ve küresel doğa için düşünen değer katan insanlardır.
YEDİNCİ AŞAMA : BİLGE LİDER
Bu aşama somuttan soyuta, deneyimsel öğrenmeden, ruhsal öğrenmeye, sezgisel, sembolik, metaforik ve felsefi yaklaşıma geçiş aşamasıdır. Uzgörü aralığı 50 yıldan fazladır. Cumhuriyeti kuran, günümüz Türkiye’sinin temellerini atan, batının ortadoğu projesini 85 yıl geciktiren, verdiği kararların etkilerini hala yaşadığımız bir lider olan Atatürk’ün bilge liderliğini yedinci aşamada düşünmek yanlış olmaz.
SEKİZİNCİ VE DOKUZUNCU AŞAMA : BİLGE
Bilgelik aşamasını hak etmek bazen yüzyıllar gerektirir. Örneğin 800 yıldır ölmeyen fikirleriyle Orta Asya’dan gelen bilgeliği Anadolu’ya taşıyan Ahmet Yesevi, Anadolu’da bilgeliğin sembolü olmuş Mevlana, Hacı Bektaşi Veli, Yunus Emre ve daha niceleri. İnsanı ve evreni yorumlayan derin bir aşamadır.
LİDERLİK YOLCULUĞUNDA EVRENSEL DEĞERLER
Liderlik ve bilgelik yolculuğunun her aşamasında aşağıdaki evrensel değerlerin oluştuğu ve bu değerlerin her aşamada farklı yorumlandığı görülüyor.
1. Sevgi
2. Bilgi
3. İyilik
4. Doğruluk
5. Çalışmak
SEVGİ; Liderlik yolculuğunda geliştirilecek ve onurlandırılacak değerlerden birincisi sevgidir. Çünkü sevginin kaynağı insanın özüdür. Sevgide, bedensel hazdan başlayan ‘’temel sevgi’’ den ‘’koşullu sevgi’’ ye, sonra ‘’rağmen sevgi’’ ye ve en sonunda üst aşamada yaşayacağımız ‘’koşulsuz sevgi’’ ye ulaşırız.
BİLGİ; Liderlik yolculuğunda önemli evrensel değerlerden biridir. Her aşamada sevgi gibi farklı yorumlanır. Birinci aşamada çok az bilgiye dayanan bilgi kümesi yerel, yöresel bilgi kaynağı. İkinci aşamada; sadece kendi uzmanlık alanının bilgi kümesi ve ulusal bilgi kaynağı. Üçüncü aşama; Farklı bilgi kümeleri ve uluslararası bilgi kaynağı. Dördüncü aşama; Aynı anda birden çok bilgi kümesi, küresel bilgi kaynakları. Beşinci aşama; Bütünsel olarak bütün bilgi kümeleri, evrensel bilgi kaynakları vardır. Diğer aşamalar artık soyuttur ve derindir.
İYİLİK VE DOĞRULUK; Her aşama için farklılık gösterir. İyilik ve doğruluk ancak sevgi ve bilgi temellerinin üzerine oturursa liderliğe katkıda bulunur. Birinci aşamadaki iyilik ve doğruluk, bana yarar sağlıyorsa iyidir ve doğrudur, benim olan iyidir ve doğrudur şeklinde yorumlanır.
İkinci aşamada koşullu olmaya başlar, bana iyi davranıyor o halde iyi biri gibi. Liderlik aşamaları yükseldikçe iyilik ve doğruluk kavramı da bize ve çevreye sonra ulusa, daha sonra uluslararası ve küresel en sonunda da evrensel anlamlar taşımaya başlarlar. Örneğin yaptığımız bir iyiliğin aslında iyilik mi yada kötülük mü olduğu değişebiliyor. Bir dilenciye verilen sadaka gibi.
ÇALIŞMA; Diğer evrensel değerlerle birleştiğinde çok güzel sonuçlar ortaya çıkaran evrensel değerimiz çalışmaktır. Sevgi ile bağlandığın bir bilgi ile iyilik ve doğruluk yolunda çalışmak liderlik için anlamlı bir yolculuktur.
