Girişimcilere tavsiyeler verecek kadar girişimci olduğumu düşünmüyorum ama kendi işimin sahibiyim. Girişimciliği aşırı özendiren biri de değilim ama mutlaka bir gün kendi işini yapması gerekenleri yürekten desteklerim. Bu yazımda klişe değil, çok gerçekçi tavsiyeler vereceğim, iş kuracaklar dikkate alırsa güzel önerilerim var. Tavsiyelerim sadece kendi deneyimlerimden ibaret değil, yıllardır birlikte çalıştığım irili ufaklı işletmelerin başındaki girişimcilerin yaşadıklarından oluşuyor.
- İş planı hazırlayın, pazar araştırması yapın diye önerilir ya, ben iş kurmak fikri olana ilk şunu sorarım; ‘’Satabilecek misin?’’ Birinin yanında çalışırken çok iyi satıyor olabilirsin, bir başka ürünü çok iyi satıyor olabilirsin mühim olan iş fikrini oluşturan ürün yada hizmeti satabilecek misin? Bazı profesyoneller çalıştıkları işletmenin çatısı altında bir marjinal değere sahiptir ve oradan çıktığı anda her şey bambaşka olabilir. Gerçekçi değerlendirme yapın. Çalıştığınız şirketin müşterilerine güvenip yola çıkmayın, müşteriler sizi çok seviyor olabilirler ama unutmayın insanlar ilişkilerini kolay harcayarak hemen size müşteri olacak diye bir şey yok. O kişiler onların networku. Dosta, akrabaya en azından onlar benden alır diyerek güvenip iş kuran bedbaht olur. Onları da yok sayın. Dürüst cevaplamanız gereken ilk soru bu. Bu işi kesinlikle satarım diyorsanız, doğru yoldasınız.
- Danışmanlık yaptığım bir CNC firması vardı, sahibi Ahmet Bey bir gün aynen şöyle dedi; Bir insan iş kuracak olduğunda evvela şunu düşünmeli; ‘’yarın buradaki elemanların tamamı bırakıp gitse tezgahın başına geçip kendim çalışır mıyım?’’ Sorunun cevabı evet ise bu da size ikinci büyük artı. Zira bilmediği işe soyunan insanların hem işi organize ve kontrol etmesi hem de insan kaynakları ile ilgili çıkması olası krizleri yönetmesi oldukça zordur.
- Kendi işinin sahibi olmakla ilgili hayaller; plazada güzel bir ofis, fiyakalı bir otomobil, güzel giyinen, kokoş bir sekreter ve bir çaycı falan. Sonra türk filmlerindeki gibi’’ kızım bana Naci Bey’i bağlar mısın?’’ repliklerini içerir. Bir kere işiniz ofis edinmeyi gerektirmeyen bir iş ise gerçekten gerekli olana kadar ofis kiralamayın. Personel istihdamı için de aceleci davranmayın. Ama cimrilik edip geç de kalmayın. Doğru zamanda, doğru kadroyu oluşturmanın pahı piçilemez. 6 kişinin çalıştığı şirkette bir de çaycı olmuyor mu? Gel de anla. Yahu kalkın alın çayı, kahveyi. Temel işletme giderlerini makul tutmak ve doğru yönetmek size ivme kazandırır. İnsanlara hava atmak için gereksiz harcama yapmak size kendinizi iyi değil, kötü hissettirmeli.
- Falanca iş için hiç sermaye gerekmiyormuş deyip üç kafadar işe girişmeyin. Ne iş yaparsanız yapın başlangıç sermayesi şarttır. Baştan ödemeleriniz düzensiz olursa hem personelle, hem tedarikçilerle tez zamanda papaz olur kredinizi tüketirsiniz. ‘’Emekçinin parasını teri kurumadan verimeli.’’ dusturundan vazgeçmeyin.
- Daldan dala atlamayın. Birbiri ile hiç ilişkisi olmayan garip işleri aynı anda yapmaya çalışmayın. Geçtiğimiz yaz Anadolu da bir şehirde girişimci dört gençle tanıştım. Ortak şirket kurmuşlar. Eğitim için gittiğimi öğrenmişler, randevu aldılar, buluştuk. Heyecanla işlerini anlattılar ‘’ Doğalgaz tesisatı döşüyoruz, event organizasyonları yapıyoruz, sigorta işlerimiz var, iş güvenliği ve risk analizleri hizmetlerimiz var bir de mümkün olursa sizin şirketin bayisi olalım ’’ dediler. Nasihat vermek haddime değildi ama olacakları öngördüm. Kendilerine kibarca bayileşmek yönünde bir politikamız olmadığını izah ettim ve başarı diledim. İki ay sonra aralarından bir facebook dan yazdı; ‘’Ofisi kapattık, işler çok bozuldu.’’ Kırk tane birer metrelik kuyu yerine bir tane kırk metrelik kuyu kazmalı derim. O kazanıyormuş, bu kazanıyormuş diye hemen ağzınızın suyu akmasın. Her işin yolu var, yordamı var, her sektörün dinamikleri var.
- Ortak seçimi bir başka önemli konu. Ortaklıkta iyi anlaşmak, doğru iş bölümü yakalamak önemli. Bir kişi işin teknik boyutundan anlıyor ise diğerinin satış becerisinin olması güzel bir kombinasyondur. Gördüğüm en uyumlu ortaklıklar doğru iş bölümü ve eşit efor prensibinden beslenenler.
- Cem Yılmaz geçtiğimiz günlerde bir tweet atmıştı. ‘’Başarılı insanların ortak özelliği itgibi çalışmalarıdır, başka bir şey ne duydum ne gördüm. Gerisi traştır, süstür, dedikodudur.’’ Buna aynen katılıyorum. Bizde iş kurma fikrini en çok tetikleyen beklentiler; daha rahat olmak, esnek çalışma saatleri ve hesap vermemek gibi. Bu hayallere kendinizi kaptırıp iş kurmayı düşünüyorsanız hemen vazgeçin. İş, özel yaşam ayrımı diye bir şey kalmayacak, 18:00 dan sonra telefona bakmam hayal olacak, hafta sonları çalışmakla geçecek.
- Ve yeni nesil genç girişimcilerde sıkça rastladığın sıkıntılı durumlar; aşırı özgüven, açgözlülük, akıl danışmamak, fazla cesaret, sabırsızlık, müşteri odaklı olmamak. Bunlardan sakının.
