Bir konuyu etkili sunmak önemli bir meziyet. Hepimiz içimizi daraltan, ” imdat” dedirten sunumlara katlanmak durumunda kalmışızdır. Hatta kötü sunumlarla dolu eğitimler insanlarda bu programları sıkıcı ve faydasız olduğuna dair bir ön yargı oluşmasına da sebep olur.
Etkili sunum yapabilmek detaylarda gizli. Bu detayları belki defalarca dinlediniz ama hüner uygulayabilmekte. Richard Bach ‘’ bir şeyi bilmek ayrı, bildiğini göstermek ayrı’’ demiştir. Bizde malum teoride iyi insanlar ama uygulamada maalesef başarılı değiliz.
Etkili sunum yapmak için dikkat edilecek hususları kendi tecrübelerimle yazdım. Uygulandığında kesinlikle katılımcılardan gelen geri bildirimler doğru yolda olduğunuzu gösterecektir.
1- Etkili sunum için hazırlık yapmak başarı için ilk şarttır. Her sunumdan önce gruba, sektöre, konuya ve duruma göre sunumu gözden geçirmek, örnekleri değiştirmek gerekir. Hazırlık yapmamak, başarızsızlığa hazırlanmaktır
2-Sunumun nevine göre değişmekle birlikte, konu ve içerik tam manasıyla hazır dahi olsa sizi dinleyenlerin hangi kazanımları elde etmek niyetinde olduğunu sorgulamak ve hatta içerikte sunum esnasında değişiklik yapmak icap eder.
3- Fiziksel olarak iyi görünmek, doğru kıyafeti seçmek önemli. En doğru kıyafet içinde rahat hissedilen ve katılımcıyı yormayacak olandır.
4-İyi bir girizgah yapmak etkili sunum için çok önemlidir. Sunumun nasıl başladığı ve nasıl bitirildiği çok önemlidir. Dinleyiciler uzun uzun kendini anlatan konuşmacıları çok sevimli bulmuyor. Bu kısımda az ve öz olmak antipatik olmak için önleyicidir.
5-Etkili sunum yapan kişilerin öz güveni yüksektir. Sebebi ise konularına olan hakimiyetleridir. Sunum yapan konusunda eksikse tedirgin olması ve tutarsızlık göstermesi kaçınılmaz olacaktır. Bir hocamız; Türkiye’de bir konuyu hiç bilmeyen eğitimini verir, biraz bilen kitabını yazar” derdi. Doğru olduğu zamanlar çok ama bilgi eksiği olan konuşmacı kendine de dinleyene de eziyet etmesi hasebiyle bu işi kısa süre yapar.
6- Terslikler oluşabilir. Projeksiyon çalışmayabilir, elektirik kesilebilir, ses sistemi gidebilir. Sakin olmak ve aksilikleri iyi yönetmek çok önemli bir beceridir. Ahmet Eryılmaz hocanın bir lafı çok hoşuma gitmişti; ”İyi konuşmacı elektirikler gittiğinde de sunumunu rahatlıkla yapabilendir”
7- Etkili sunum için sesin doğru kullanılması dinleyiciyi etkiler. Nefes egzersizi ve diyafram çalışması çok faydalıdır. Monoton sunum ve hep aynı tonda konuşmak dinleyicilerin en sevmediği durumlardan birisidir.
8- Dinleyicileri tanımak önemli, bu hem dinleyenleri anlatana yakınlaştırır hem de sunumun içeriğine yapılacak ekleme ve çıkarmalarla ilgili konuşmacıya ipucu verir. Başlangıçta buna vakit ayırmak önemli bir detaydır.Tanışma imkanı olan büyüklükte bir grupsa ve süre elverişliyse odaklanarak katılımcıları tanımak ve hangi değer önermesini bulmak için orada olduklarını anlamak mucize yaratır.
9-İlk andan itibaren doğru sinyalleri yollamak, katılımcılarda olumlu duygular yaratmak önemli. Kesinlikle rencide etmemek için ihtimam göstermek ve duygusal şiddet uygulama eğiliminde olmamak önemlidir.
10- İnsanlar ‘’sahici ve samimi’’ olanı seviyor, sunum teknikleri diyorsak once; içtenlik. Açık yürekli ve içten olan konuşmacı dinleyicinin sevgisini kazanır.
11- Sunum yapan kişinin kendini ayrıcalıklı hissedip, tevazu göstermemesi durumunda ne kadar güzel anlatsa da dinleyici nezdinde ‘’ukala’’ algılanır. Ukalalar kesinlikle sevilmez.
12-Etkili sunum yapan kişilerin ortak özellikleri sunum yaptığı grubun dilinden konuşabilme konusunda çok başarılı olmalarıdır. Bu muhakemeyi yapmak ehemniyetli. Kime konuşuyorsunuz? Hele basit anlatma becerisi. Steve Jobs I pod un sunumunu yaparken GB ile hafızasını anlatmak yerine ”buna 1000 şarkı sığıyor” diye ifade etmişti. Ve mesaj herkese ulaşmıştı.
14- Dinleyicilerden her hangi biri ile kişisel tartışmaya girmek ve onu yaralamak grubu komple kaybetmeye sebep olur. Sosyal psikolojinin gücünü unutmamak gerekir. İnsanlar sizin nasıl biri olduğunuza karar verirken sadece kendilerine değil, başkalarına da nasıl davrandığınıza bakar.
15- Fikir ayrılıklarını iyi yönetmek büyük meziyetlerden birisidir. Farklı düşüneni anlamak, tartışmamak veya insanların keyifsiz tartışma ortamları yaratmasına müsade etmemek önemlidir. Bazen sunum yapanın harika bir moderatör de olması gerebilir. Aksi taktirde katılımcılar arasındaki tatsız tartışmalar herkesin keyfini kaçırabilir.
16- Dinleyiciye iltifat, onurlandırmak, konuşmalarına izin vermek ve yorumları ile ilgili olumlu geri bildirim ortamın havasını son derece pozitif hale getirir. İnsanlar bu tarz etkinliklere sadece öğrenmeye değil deneyim paylaşmaya da geliyor. O zaman konuşsunlar, paylaşsınlar.
17- Derleyici ve toplayıcı bir tarz benimsenmesi önemli. Sunumu yapan kişi konunun dağılmamasına özen göstermeli. Arada konunun dağılmasına izin vermek de bir gereksinimdir, mühim olan dozu ayarlamak.
18-Metafor kullanmak çok etkili. Yine Steve Jobs Ipad lansmanı için sahneye çıktığında elinde chazla değil bir zafla çıktı ve ıpad in inceliğine ve hafifliğine vurgu yaparak zihinlere bu değeri kazıdı.
19- Sunum becerilerinden en önemlilerden bir başkası; sabır. Tuhaf yada basit hatta manasız yorumlar ve sorular gelebilir. Bazen anlattıklarımızı bir kaç defa yinelemek durumunda kalabiliriz. Olsun.
20- Yazı dolu slaytlardan okumak sunumun büyüsünü kaçırır, dinleyiciyi koparır. Sunumlarda yazılar çok az olmalı. Resim ve görselleri bol kullanıp sunumun kendisi sunucu olmalı. Sunumdan okumak sunumla ilgili yapılacak en kötü şeylerden birisidir.
21-Sürekli konuşmacının anlattığı sunumlarda kısa sure sonra esnemeler kaçınılmaz olacaktır.
22- Tekrara düşen konuşmacı ve yazar kadar sıkıcı iki şey daha yoktur.
23- Dinleyici ile kontağın hiç bitmemesi gerekli, etkili sunum için konuşmacı anlattıklarına değil katılımcıya odaklanır. Beden dillerinde sıkılma yönünde minik sinyaller alırsa görmezden gelmez ve hemen değişik bir şey yapar. Örnek olay çalışması, Görsel yardımcılar, Grup çalışması, Rol canlandırma,Soru & cevap,Video & çekim,Benzetme & hikayeler, Şaşırtmalar,Bulmacalar ve oyun. Sunum tam bir tasarım harikası olursa geri bildirim formlarında ‘’ zaman nasıl geçti anlamadım’’ yorumlarının bir hayli çok olduğunu görülür.
24- Ortamın hakimi konuşmacı olmalı. Ortam kontrolünü kaybettiğini düşündüğünde tarz değiştirmeli yada ara vermelidir. Bazen grup içinde “kontrollü kontrolsüzlüklere” göz yummalıdır. Çok otoriter bir tarz da itici olabiliyor.
25-Yemeklerden sonraki ilk dersin süresini olabildiğince kısa tutmak önemli. Rehavet, uyku, dikkat dağınıklığı hepsi için en kritik zaman dilimi yemek sonrasıdır.
26 Mizah becerisi olmazsa olmaz. İnsanlar öğrenirken eğlenmek ve gülmek de istiyor.
27- Beden dilinizi iyi kullanmak, her katılımcı ile göz kontağı kurmak ve hep aynı tarafa yada kişilere bakarak anlatmamak da önemli detaylardan. Dinleyenlerle sahici bir iletişim kurmalı, hapşırana ‘’çok yaşa’’ sonradan gelene ‘’hoş geldin’’ demek beklentiler arasında.
28-Zor sorular ve zor katılımcılara hep vardır. İstedikleri ilgi ve fark edilmek. O zaman onları fark edelim ve ilgilenelim.
30-Bilmiyorsak ‘’ bu konuda bir fikrim yok’’ demeli. İnsanlar bu samimiyetten çok hoşlanıyor
31- Soru sorana ‘’çok güzel bir soru, teşekkür ederim’’ iltifatında bulunup daha katılımcı olmaya teşvik etmek etkileşimi artırıyor.
32-İsimleri öğrenme ve isimle hitap etme becerisi katılımcıları kalbinden yakalamakta çok etkili.
33-Vaaz tarzı bir sunum, sürekli öğüt vermek sevilen sunum teknikleri arasında kesinlikle değil.
34-Kimsenin değerlerini hakir görmemeli. Yine sosyal psikoloji hep aklımızda. Her türlü görüşten, inançtan ve sosyo kültürel seviyeden insanın dinliyor olabileceğini düşünüp pot kırmamak mühim.
35- Akılda kalıcı güzel bir kapanış gibisi yok.
